به گزارش تابناک اقتصادی؛ مقاومت صنایع برای بومی سازی به دلیل تایید و اطمینان موادی وارداتی است که این بخش از بیرون از مرز‌ها خریداری می‌کنند؛ یعنی به نظر می‌رسد به تولید داخل اعتماد ندارند. با توجه به قوانینی که برای حمایت از تولیدات بومی وجود دارد، باید صنایع برای استفاده از محصولات داخل تشویق و در عین حال با همین قوانین باید برای استفاده از محصولات وارداتی نیز بازخواست شوند که این اتفاق نمی‌افتد. مدیر یک پالایشگاه برای استفاده از یک محصول خارجی وارد شده بازخواست و حتی برای دیرکرد در تولید، یک روز هم مواخذه نمی‌شود! در عین حال، بیمه‌ها باید محصولات داخلی را بیمه کنند تا نگرانی برای استفاده از این کالا‌ها کاهش پیدا کند. این اقدامات سبب تقسیم ریسک می‌شود.

مشاور معاون وزیر و معاون شرکت ملی گاز می‌گوید: بخش قابل توجهی از محصولات مورد نیاز صنایع در حال حاضر در داخل کشور تولید می‌شود، به ویژه در یک دهه اخیر، حجم محصولات فناورانه که عمدتا توسط شرکت‌های دانش بنیان تولید شده رو به افزایش است. با این حال، همچنان در برخی از محصولات وابستگی‌هایی را داریم. با پیگیری‌هایی که انجام شده، در بخش شیمیایی و مواد صنعتی در این بخش‌ها نیز وابستگی‌ها از بین رفته و به زودی تجهیزات مورد نیاز این بخش‌ها در داخل کشور تولید می شود.

سعید پاک سرشت در ادامه گفت‌وگو با تابناک اقتصادی افزود: یکی از اقدامات بسیار ارزنده‌ای که طی دو سال گذشته انجام شده، ایجاد فرصت برای شرکت‌های دانش بنیان برای تولید بار اول بوده، به این علت که طبیعتاً مسیر برگزاری مناقصه برای شرکت‌هایی که برای اولین بار یک محصول را به بازار عرضه می‌کنند، مسیر مناسبی نیست، از این جهت سیاستگذاران با وقوف به این موضوع، مسیر جدیدی را برای تولید و تجاری سازی محصولات فناورانه ایجاد کردند. در دو سال گذشته در سال ۹۸ مصوبه‌ای برای تسهیل ورود محصولات فناورانه به بازار مصوب شد، که خوشبختانه نتایج آن در مسیر اکنون قابل رویت است.

با ارزیابی‌های معاونت علمی و فناوری و تایید اینکه یک محصول فناورانه است، راه برای ورود شرکت‌های دانش بنیان در مسیری جدا از قانون برگزاری مناقصات باز و این امکان برای شرکت‌های دانش بنیان فراهم می‌شود تا از این طریق بتوانند به تجاری سازی محصولاتی که برای اولین بار در داخل کشور تولید می‌شود، مبادرت ورزند.

وی در ادامه این گفت‌وگو اظهار کرد: صنایع و شرکت‌های کوچک و بزرگ دولتی دیگری هم تا حدی از این سیستم بار اول استفاده می‌کنند، حال کمتر یا بیشتر! لازم به یادآوری است که در این مسیر، مقاومت‌هایی هم وجود دارد، وقتی مجموعه‌ای طی سالیان متمادی از محصول خارجی با تضمین و با گارانتی استفاده کرده، اکنون عبور از این روند و ورود به عرصه جدید جهت استفاده از محصولات داخلی و بومی که هنوز اطمینان زیادی به آن ندارند، دشوار است.

پاک سرشت همچنین با ذکر مثالی عنوان کرد: فرض کنید، در پالایشگاهی که مدیر و کارکنانش وظیفه اصلی آن‌ها تولید مستمر یک محصول و راهبری پالایشگاه است، اکنون در نظر دارند، تولید مطمئنی داشته باشند، به همین دلیل ترجیح می‌دهند از مسیری که قبلا امتحانش را پس داده استفاده کنند. این مساله چالش عمده صنایع برای استفاده از محصولات داخلی است، که نه فقط در کشور ما بلکه در تمام دنیا این مقاومت‌ها وجود دارد. وقتی تولید کنندگان داخل تصمیم می گیرند در این عرصه قدم بگذارند، بهره برداران و واحد‌های عملیاتی قطعا مقاومت نشان می‌دهند.

مشاور معاون وزیر و معاون شرکت ملی گاز در ادامه یادآور شد: برای کاهش این مقاومت راه‌هایی وجود دارد، بهترین راه کاهش این مقاومت ها، ارائه ضمانت‌هایی برای تایید عملکرد یک محصولات فناورانه تولید داخل است. منظور از این ضمانت ها، وجود مرجعی برای تایید کیفیت این محصولات است. این گونه که آزمون‌های استانداردی را انجام و در نهایت یک گواهینامه کیفیت و تاییدیه به آن محصولات ارائه دهند.

متاسفانه ما هنوز به صورت گسترده، مرجعی تحت این شرایط برای محصولات مورد استفاده در واحد‌های عملیاتی تولید داخل نداریم. طی چند سال گذشته تلاش‌هایی برای تعریف چنین مرجعی جهت تایید کیفیت محصولات فناورانه در صنعت نفت انجام شده، اما هنوز به صورت مناسبی در چرخه تولید محصولات داخلی وارد نشده است.

وی ادامه داد: تضمینی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص محصولات دانش بنیان ارائه می‌دهد در اصل تضمین محصول نیست. آنچه ما به عنوان یک گواهینامه کیفیت برای یک محصول فناورانه میشناسیم، یک مسیر ارزیابی دارد؛ مثل انجمن نفت آمریکا. در این انجمن ارزیابی‌هایی انجام می‌شود و بعد آن محصول مورد نظر را تایید می‌کند.

در کشور ما حدود ۷ تا ۸ سال برای تعریف چنین مرجعی تلاش شده که در نهایت قرار بود توسط انجمن نفت این کار انجام بگیرد، اما هنوز رسمی گسترش پیدا نکرده است. به طور کلی این پروسه به این شکل تخصصی درون معاونت انجام نمی‌شود.

این مقام مسئول در ادامه همچنین بیان کرد: مقاومت صنایع برای بومی سازی به دلیل تایید موادی وارداتی است که این بخش از بیرون از مرز‌ها خریداری می‌کنند. آن‌ها محصولات داخلی را این گونه تایید نمی‌کنند. یعنی به نظر می‌رسد به تولید داخل اعتماد ندارند. با توجه به قوانینی که برای حمایت از تولیدات بومی وجود دارد، باید صنایع برای استفاده از محصولات داخل تشویق شوند، در عین حال با همین قوانین باید برای استفاده از محصولات وارداتی نیز بازخواست شوند، که این اتفاق نمی‌افتد.

مدیر یک پالایشگاه برای استفاده از یک محصول خارجی وارد شده بازخواست نمی‌شود، اما برای دیرکرد در تولید حتی یک روز مواخذه می‌شود! در عین حال، بیمه‌ها باید محصولات داخلی را بیمه کنند تا نگرانی برای استفاده از این کالا‌ها کاهش پیدا کند. این اقدامات سبب تقسیم ریسک می‌شود. به طور کلی شکل گیری نهاد صدور گواهینامه کیفیت و حمایت شرکت‌های بیمه‌ای می‌تواند سبب امیدواری برای استفاده از تمام ظرفیت‌های داخلی شود.

پاک سرشت در پایان نیز تاکید کرد: به طور کلی علی رغم همه آنچه در بالا گفته شد، ما برای هر تغییر و تحولی، نیاز به فرهنگ سازی هم داریم. موضوع استفاده از ظرفیت‌های سازندگان داخلی در کشور، سابقه حدودا ۱۰ تا ۱۵ ساله دارد و این روند به صورت تکاملی طی و تا حدودی هم فرهنگ سازی آن انجام شده، اما همچنان تولید محصولات فناورانه نیاز به حمایت دارد. بسیاری از قوانین حمایتی که توسط معاونت علمی و فناوری ارائه شده، نتیجه همان فرهنگ سازی هاست. پس برای استفاده از محصول داخل باید فرهنگ سازی نیز در کنار سایر مسائل باشد.