امین اصغرزاده، مجری طرح "موس مختص افراد دارای ضایعه نخاعی" گفت: این محصول به صورت تحت‌اللفظی "موس مختص افراد دارای ضایعه نخاعی" نامیده می‌شود.

وی با اشاره به اینکه فعالیت دست معلولان ضایعه نخاعی، بنا به سطح ضایعه یا آسیبی که دیده‌اند، مختل می‌شود، اظهار کرد: بر همین اساس ممکن است فقط پشت دست یا انگشتان معلول دچار ضایعه شده باشد، یا دست معلول اصلاً فعالیتی نداشته باشد.

مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد فناوری تجهیزات پزشکی و توانبخشی دانشگاه علوم بهزیستی ادامه داد: افراد معمولاً بنا بر آن که کجای ستون فقرات آن‌ها آسیب دیده باشد و به اصطلاح "سطح ضایعه" کجا باشد، عملکرد متفاوتی از خود نشان می‌دهند؛ به عنوان مثال ممکن است مچ دست فردی که آسیب دیده، توانایی فعالیت و برقراری تعامل با کامپیوتر را نداشته باشد، اما ارگان‌های بالاتر از مچ، همچون بازو و ... بتوانند به صورت ارادی دچار انقباض شوند.

اصغرزاده افزود: در چنین شرایطی کاری که محصول ما انجام می‌دهد، این است که سیگنال الکتریکی فعالیت ماهیچه‌های دیگر را از طریق الکترود دریافت کرده و به حرکت موس تبدیل کند. در محصول فعلی بازوی راست جهت حرکت است و بازوی چپ فرمان آن را دریافت می‌کند.

وی با اشاره به اینکه در شرکت در حال توسعه سایر ابزارها هم برای معلولان هستیم، گفت: یکی از شاخه‌های فعالیت ما این است که فعالیت‌های روزمره معلولان با کامپیوتر را به آن‌ها بازگردانیم تا هم از نظر عملکرد آموزشی و شغلی ارتقا پیدا کنند و هم از کارکردهای تفریحی یا کاربردی رایانه بهره‌مند شوند.

تبلت مناسب‌سازی شده برای معلولان جسمی-حرکتی در دست ساخت

مدیر تحقیق و توسعه این شرکت خاطرنشان کرد: کودکان فلج مغزی امکان کنترل حرکات ظریف را ندارند و در صورتی که بخواهند با تبلت یا سیستم‌های تعامل با رایانه موجود که برای افراد عادی طراحی شده کار کنند، به مشکل برمی‌خورند؛ چرا که منوی این ابزارها کوچک و صفحه لمسی آن‌ها از حساسیت بالایی برخوردار است.

اصغرزاده افزود: یکی از طرح‌هایی که در حال کار بر روی آن هستیم، تبلت مخصوص معلولان جسمی-حرکتی است که از لحاظ سخت‌افزاری دارای اندازه بزرگ‌تری بوده و حساسیت آن بنا بر عملکرد فرد معلول قابل کنترل است. در عین حال این تبلت به لحاظ اپلیکیشن‌های موجود در محیط نرم‌افزاری خود، برای فرد معلول مناسب‌سازی شده تا او بتواند با دامنه حرکتی و قابلیت کنترل حرکت مخصوص به خود با تبلت کار کند.

وی تصریح کرد: منظور از قابلیت کنترل حرکتی این است که اگر فرد بخواهد نقطه‌ای را لمس کند، این را با چه دقتی انجام می‌دهد. فرد عادی ممکن است سطح را با دقت یک میلیمتر لمس کند، اما فرد دارای معلولیت جسمی- حرکتی ممکن است دقت لازم برای لمس یک نقطه در دستگاه‌هایی که برای افراد عادی طراحی شده را نداشته باشد. بنابراین در موس اختصاصی معلولان یک نوع مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی صورت گرفته تا آن‌ها بتوانند از ابزارهای رایانه‌ای، تبلت‌ها، مانیتورهای لمسی و ... استفاده کنند.

برنامه برای طراحی گیم‌پدهای مخصوص کودکان دارای معلولیت
منطبق‌سازی محصولات با قابلیت کنترل معلول

این محقق با تأکید بر آن که محصول موس مرحله ساخت نمونه تحقیقاتی را پشت سر گذاشته و در حال طی فرآیند صنعتی‌سازی است، اضافه کرد: محصول دیگری که قصد داریم برای کودکان دارای معلولیت جسمی-حرکتی طراحی کنیم، گیم‌پدهایی است که کودکان بتوانند با استفاده از آن‌ها با رایانه و کنسول‌های مخصوص کار کنند و این محصول نیز همچون موس‌های اختصاصی شده برای معلولان با قابلیت کنترل محدود طراحی شده است.

اصغرزاده در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه مفهوم تولید انبوه در سازه‌های توانبخشی متفاوت است، خاطرنشان کرد: در ابزارهای توانبخشی بایستی یک پلت‌فرم قابل انطباق طراحی کنیم، چرا که ویژگی‌ها، توانایی‌ها و عملکرد هر فرد معلول با دیگری متفاوت است؛ در نتیجه نمی‌توان یک محصول را برای همه تولید کرد، بلکه محصولی تولید می‌کنیم که قابلیت انطباق داشته باشد و طی یک الی دو جلسه بنا بر توانمندی‌های معلول منطبق‌سازی ‌شود.

وی در همین زمینه به ارائه یک مثال پرداخت و توضیح داد: به عنوان مثال اگر محصول موس را در نظر بگیریم، بعضی افراد ممکن است ضایعه نخاعی سطح بالاتری داشته باشند و عضلات بازوی آن‌ها توانایی حرکت نداشته باشد. در این صورت ابزار موس می‌تواند سیگنال الکتریکی عضلات شانه یا پیشانی را دریافت و آن را به قابلیت حرکت موس تبدیل کند.

مدیر تحقیق و توسعه این شرکت دانش‌بنیان با اشاره به اینکه در حال طی مراحل برای اخذ مجوز از اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت هستیم، افزود: دو الی سه محصول دیگر در همین زمینه مراحل تحقیق و توسعه را می‌گذرانند و ساخت نمونه آزمایشگاهی آن‌ها رو به اتمام است. به زودی به فکر نمونه‌های جدید موس‌های اختصاصی شده برای معلولان با ضایعات مختلف خواهیم بود.

اشتغال‌زایی برای معلولان جسمی-حرکتی از طریق ساخت ابزارهای تعامل با کامپیوتر

امیرسالار جعفرپیشه، مدیر دفتر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نیز به ارائه توضیحاتی درباره محصول پرداخت و گفت: موس مختص افراد دارای ضایعه نخاعی، محصولی برای کمک به افرادی است که دچار ضایعه نخاعی شده‌اند که به صورت واسط انسان و ماشین یا human-machine interface کار می‌کند.

وی یادآور شد: افرادی که دچار ضایعه نخاعی می‌شوند، جوانانی هستند که بر اثر تصادف و ... به این مشکل دچار می‌شوند و معمولاً در سن کار هستند و کارکرد خودشان را از دست می‌دهند.

مدیر دفتر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ادامه داد: با توجه به اینکه در جامعه کار با کامپیوتر و استفاده از اپلیکیشن‌ها ترند شده است و افراد دارای ضایعه نخاعی نمی‌توانند از دستانشان استفاده کنند، محققان مرکز ابزاری ساخته‌اند که با استفاده از سیگنال الکتریکی عضلات، از عضله سالم آن‌ها (در هر ناحیه‌ای که هست از بازو گرفته تا تراپز، عضلات شانه و ...) سیگنال الکتریکی اراده حرکت را دریافت کند.

جعفرپیشه ادامه داد: این سیگنال بعد از پردازش به حرکت تبدیل شده و فرد می‌تواند با اراده حرکت در شانه یا بازو، موس را جابه‌جا کند.

وی در پایان اظهار کرد: تبلت خاص این افراد نیز که از لحاظ نرم‌افزاری با گزینه‌های بزرگ‌تر و در دسترس‌تر طراحی شده است، امکان انجام کارهای کامپیوتری را برای افراد دارای محدودیت کنترل حرکت فراهم می‌کند و می‌تواند باعث اشتغال‌زایی برای افرادی بشود که از نظر ذهنی سالم هستند، اما به دلیل تصادف دچار آسیب نخاعی شده‌اند.

منبع: ایسنا