پس از تحریم‌های اخیر دارویی کشور و سخت‌تر شدن شرایط تامین دارو، برنامه ویژه‌ای برای تامین و تهیه داخلی داروهای موردنیاز در کشور در شرایط تحریم ارایه شد و به این ترتیب جهت‌گیری جدیدی در حوزه دارویی در کشور رقم خورد.

علاوه بر تولید بومی دارو، در سال‌‌های اخیر با وجود حدود هزار تولیدکننده تجهیزات پزشکی در کشور با داشتن سهم بازار تقریبا ۳۰ درصدی، تولید تجهیزات پزشکی از برنامه های جدی صنعت پزشکی بوده است و تولید تجهیزات فناورانه پزشکی از محورهای جدی فعالیت شرکت‌های دانش بنیان در کشور است.

عملکرد برنامه ویژه کشور برای تامین نیازهای دارویی و وضعیت تولید فناورانه تجهیزات پزشکی از سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری جویا شده‌ایم.

آنچه در گفت‌وگو با سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌خوانید:

*ماحصل برنامه ویژه برای تامین داروهای موردنیاز کشور در شرایط تحریم 

*مشکل خاصی در حوزه دارو در کشور نداریم و فقط موارد خاص باقی مانده است

*واردات دارو تا 2 سال آینده به 200 میلیون دلار در سال کاهش می‌یابد 

*پروژه‌های ویژه‌ای برای ساخت داروهای بیماران پروانه‌ای

*دستگاه لاپاراسکوپی و سی‌تی‌اسکن تولید داخل مورد استفاده عمومی قرار خواهد گرفت

*تولید و صادرات تجهیزات پزشکی و صادرات در برنامه کشور 

*دستاوردهای قابل استفاده تولید تجهیزات فناورانه پزشکی 

*پاراواک و پاراسایکلینگ چگونه بیماران قطع نخاع را قادر به راه رفتن و رکاب زدن کرد؟

*دریافت گواهی تاییدیه فنی توسط تجهیزات پزشکی ایرانی

*​وعده معرفی محصولات فناورانه بیشتر در حوزه سلامت در آینده نزدیک

- پس از تحریم دارویی کشور و سخت‌تر شدن شرایط تامین دارو، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از برنامه ویژه‌ای برای تامین داروهای موردنیاز کشور در شرایط تحریم خبر داد و لیستی از دارو و مواد اولیه مورد نیاز تهیه دارو را هم تهیه و ارائه کرد. عملکرد این برنامه ویژه در تامین نیازهای دارویی چه بوده است؟

*مشکل خاصی در حوزه دارو در کشور نداریم و فقط موارد خاص باقی مانده است

ستاری: از سال گذشته که بحث تحریم  جدید داروهای مورد نیاز کشور توسط آمریکا مطرح شد، برنامه‌ مفصل و جدی را برای تولید بومی داروها و مواد مصرفی داروهای مورد نیاز در کشور در دستور کار قرار دادیم و سرمایه گذاری قابل توجهی در حوزه‌های داور و بهداشت و سلامت در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به ویژه در ایام تحریم‌ها کرده‌ایم.

در شرایط فعلی تحریم بسیار مهم است که میزان واردات دارو را با بومی سازی داروها کاهش دهیم؛ از این رو در هر دو حوزه تولید بومی داروها و مواد مصرفی داروهای مورد نیاز در کشور به صورت جدی کار کردیم و در نتیجه در حال حاضر می‌بینیم که مشکل عجیب و غریبی در حوزه دارو در کشور نداریم البته این درست است که مواد خاص و بیماران پروانه‌ای یا ای بی (EB) مشکلاتی وجود دارد؛ اما به صورت کلی مواردی که در حوزه نیازهای دارویی باقی مانده است موارد خاص است.

نمونه داروهای بیولوژیک تولید داخل

*پروژه‌های ویژه‌ برای ساخت داروهای بیماران پروانه‌ای در دستور کار است

- آیا درباره بیماران پروانه‌ای برنامه خاصی یا ویژه‌ای برای تولید داروها و تجهیزات دارویی مورد نیاز در دستور کار است؟

ستاری: به ویژه درباره داروهای بیماران پروانه‌ای یک یا 2 پروژه را در این راستا در دست بررسی و کار داریم.

اما در این باره معتقدیم که حتما باید جلسات مشترک با نهادها و شرکت‌های مرتبط را بیشتر کنیم؛ البته در حال حاضر یک یا دو تکنولوژی در زمینه داروهای مورد نیاز بیماران پروانه‌ای اخیراً توسعه پیدا کرده است که شامل بچ‌های (زخم پوش‌) پوستی است که این زخم پوش‌ها از سلول های بنیادی ساخته شده است؛ اما معتقدیم هنوز در این حوزه کار برای انجام زیاد داریم.

*واردات دارو تا 2 سال آینده به 200 میلیون دلار در سال کاهش می‌یابد 

ستاری: با برنامه‌های در دست اجرا در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیش‌بینی می‌کنیم تا حداکثر 2 سال دیگر واردات انواع داروی بیوتکنولوژیک و شیمیایی را در کشور به 200 میلیون دلار در سال برسانیم و دارویی وجود نداشته باشد که در سال بیشتر از 3 میلیون دلار برای واردات آن هزینه شود.

در حال حاضر حدود 25 دارو در حوزه بیوتکنولوژی در کشور در حال تولید است و حدود 4 هزار نفر با میانگین سنی 32 سال و میانگین مدرک تحصیلی فوق لیسانس در بخش های مختلف این صنعت مشغول هستند.

نمونه داروهای بیولوژیک تولید داخل

*تجهیزات پزشکی، اولویت جدی دیگر کشور 

- علاوه بر بحث تولید بومی دارو، موضوع تولید تجهیزات پزشکی هم یکی از اولویت‌های فعالیت‌های فناورانه شرکت‌های دانش بنیان در کشور است و سیاست‌ تولید تجهیزات پزشکی و افزایش صادرات تولید داخل این محصول دنبال می‌شود. در بحث تولید فناورانه تجهیزات پزشکی در چه وضعیتی قرار داریم؟

ستاری: در حال حاضر بسیاری از تجهیزات پزشکی را در داخل کشور تولید می‌کنیم که برخی از این تجهیزات، تجهیزات پیچیده‌ای هستند که مورد استفاده کاربردی هم قرار گرفته‌اند.

در ماه‌های آینده و کمتر از 7 ماه دیگر هم نمونه داخلی تجهیزات بسیار پیشرفته‌ای از جمله دستگاه لاپاراسکوپی و سی‌تی‌اسکن  عرضه خواهد شد و مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

نمونه داخلی دستگاه لاپاراسکوپی

*دستگاه لاپاراسکوپی و سی‌تی‌اسکن  ساخت داخل عرضه خواهند شد 

دستگاه لاپاراسکوپی در عمل‌هایی که با تکنیک لاپاراسکوپی انجام می‌شود، مورد استفاده قرار می گیرد؛ در این تکنیک که جراحی‌ کم تهاجم است، به جای عمل باز و ایجاد برش‌های بزرگ، برش‌های کوچک‌تری ایجاد می‌شود؛ عمل لاپاراسکوپی بوسیله دستگاه لاپاراسکوپ انجام می‌شود که با یک دوربین کوچک اعضا داخلی بدن مشاهده می‌شود. 

نمونه داخلی دستگاه لاپاراسکوپی

همچنین، دستگاه سی تی اسکن برای عکسبرداری پزشکی استفاده می‌شود که عکسبرداری از بدن به وسیله تابش اشعه ایکس انجام می‌شود.

*پاراواک و پاراسایکلینگ، نمونه دستاوردهای عملی در تولید بومی تجهیزات فناورانه پزشکی 

- اخیراً شاهد هستیم که اقدامات مشترکی بین شرکت‌های فعال در صنعت پزشکی و سلامت و دانشگاه‌ها انجام می‌شود که نتیجه آنها، فناوری‌ها و تجهیزات کاربردی و قابل استفاده برای مردم است؛ نمونه این فناوری‌های سطح بالا که قابلیت کاربردی دارند، پروژه پاراواک و پروژه پاراسایکلینگ ویژه بیماران دارای مشکل عصبی و نخاعی بوده است. آخرین تصمیم برای تجاری‌سازی این پروژه‌ها چیست؟

ستاری: پروژه پاراواک درباره توانبخشی بیماران قطع نخاعی بود که پیش از این، در مرکز تحقیقات عصبی دانشگاه علم و صنعت ایران اجرا شد و با این پروژه بیماران قطع نخاعی توانستند روی پای خود راه بروند. 

تجهیز عصبی پاراواک امکان ایستادن برای افراد دارای ضایعه نخاعی را فراهم کرد

پروژه دیگری به نام پروژه پاراسایکلینگ، اخیرا در همین دانشگاه معرفی شد که بخش بیشتری از بیماران دارای ضایعه نخاعی را تحت پوشش قرار می‌دهد. پروژه پاراسایکلینگ نسبت به پروژه پاراواک پروژه‌ کامل‌تری است که حتی بیماران مبتلا به فلج کامل و ضایعه نخاعی در گردن هم می‌توانند از این فناوری جدید برای تقویت عضلات خود استفاده کنند، به طوری که با تحریک 8 گروه عضلانی بدن و در نتیجه افزایش خون‌رسانی به اندام تحتانی و فوقانی، تا حدی مشکلات ناشی از زیاد نشستن زیاد را برطرف می کند و مقداری آزادگی ناشی از بیماری را تسکین می‌دهد.

تجهیز عصبی فناورانه پاراسایکلینگ رکاب‌زنی و تحرک را حتی برای بیماران قطع نخاع از گردن ممکن کرد

پروژه پاراسایکلینگ یکی دیگر از طرح هایی است که از نظر ما در مرز دانش قرار دارد و مهمترین مسئله در این نوع پروژه ها برای ما دانشی است که تولید شده و به مرحله کاربردی رسیده است که در نتیجه برای مثال این پروژه، توانایی علمی کشور را در حوزه نوروسانیس تا چند پله افزایش می دهد.

این فناوری‌ها به زودی تجاری‌سازی خواهد شد و در دسترس بیماران ضایعه نخاعی در مراکز توانبخشی قرار خواهد گرفت. باید در حوزه توانبخشی یارانه‌ها را بیشتر کنیم که افراد دچار ضایعه نخاعی بتوانند در منزل هم از این امکانات استفاده کنند. تاکنون برای 3 دستگاه قرارداد داشتیم که تعداد بسیار زیادی دستگاه تامین اعتبار ساخت خواهد شد.

علاوه بر این، پروژه‌های دیگری هم در این زمینه در دست ساخت است که در آینده به نتیجه می‌رسند و معرفی خواهند شد. در این پروژه که فناوری بسیار پیچیده‌ و پیشرفته‌ای دارد، بچ را داخل نخاع قرار می‌دهند و تاثیرات زیادی روی بیماران قطع نخاع خواهد داشت.

*دریافت گواهی تاییدیه فنی توسط تجهیزات پزشکی ایرانی

- برخی مردم درباره تاییدیه‌ها و کیفیت محصولات ساخت تولید داخل در حوزه پزشکی و سلامت سوال می‌پرسند، آیا این محصولات داخلی تاییدیه های فنی پزشکی  و سلامت را از مراجع ذیصلاح دریافت کرده‌اند؟

ستاری: تاییدیه های این محصول باید از معاونت تجهیزات سازمان غذا و دارو در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اخذ شود که در تکنولوژی قبلی که همان پاراواک بود، این اتفاق رخ داد و تاییدیه‌های لازم اخذ شد؛ به زودی محصول جدید پاراسایکلینگ هم این تاییدیه ها را اخذ خواهد کرد.

*وعده معرفی محصولات فناورانه بیشتر در حوزه سلامت در آینده نزدیک 

- برنامه‌های آینده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای تولید محصولات فناورانه متکی بر دانش در صنعت توانبخشی چیست؟

ستاری: معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری از حدود دو سال پیش فعالیت فناورانه در حوزه توانبخشی را آغاز کرده است و تاکنون چند دستاورد مشترک با مراکز تحقیقاتی ارایه داده است و به زودی و در آینده نزدیک هم چند رونمایی در این حوزه خواهیم داشت.

نمونه یک تجهیز فناورانه عصبی

بحث توان بخشی در کشور از جمله بخش‌هایی است که تا حدی مغفول مانده است. در حالی که خدمات بخش توان‌بخشی هزینه‌های بالایی را به خانواده ها و جامعه تحمیل می‌کند و به دلیل اینکه بسیاری از خدمات آن تحت پوشش بیمه قرار ندارد، هزینه های آن برای خانواده ها کمر شکن است.

از سوی دیگر، تکنولوژی های جدید هزینه خدمات و قیمت‌های تمام شده را کاهش می دهد و از این بابت برای دریافت خدمت با کیفت‌تر با هزینه پایین‌تر کمک زیادی به خانواده ها می‌کند.

منبع: فارس