در این مراسم، که با حضور روح الله دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور و دکتر مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادر در محل سازمان بورس برگزار گردید، محورهای مهمی مانند همکاری در جهت هم‌افزایی توانمندی‌های طرفین برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و اجرایی سازی قانون جهش تولید دانش‌بنیان در بازار سرمایه، امکان سنجی راه اندازی و توسعه بازار تخصصی برای پذیرش، درج و معاملات شرکت‌ های دانش‌ بنیان، خلاق و فناوری در حوزه اقتصاد دیجیتال و نیز ارائه اطلاعات مربوط به شرکت‌های دانش‌بنیان توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری جهت محاسبه و انتشار شاخص در بازار سرمایه و نیز تعیین مشوق‌ها مورد توجه و تاکید طرفین در این تفاهم نامه قرار گرفت.

در ابتدای این مراسم روح الله دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور با ابراز خشنودی از  حضور در جمع موثر مجموعه بورس به عنوان یک نهاد تاثیرگذار، جهت دهنده و ارزش آفرین، به تبیین حوزه دانش‌بنیان‌ پرداخت و خاطر نشان کرد: متاسفانه از مفاهیم ارزشمند سوءاستفاده می‌ شود، مشکل اینجاست که کسی بابت سواستفاده از واژه‌ها و تعاریف، توبیخ نمی‌ شود و با این سو‌ ءاستفاده مفهوم واژگان تخریب می‌شود. بحث حمایت از ادبیات از همینجا ناشی می‌ شود.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه از مفاهیم ارزشمند سوء استفاده می‌‌ کنیم، افزود: مشکل اینجاست که کسی بابت سوء استفاده از واژه‌ها و تعاریف، توبیخ نمی‌ شود و با استفاده نابجا و غیردقیق مفاهیم واژگان ارزشمند را تخریب می‌کنیم. بحث حمایت از ادبیات سازی و گفتمان سازی حوزه دانش‌بنیان از همینجا و این آسیب شناسی ناشی می‌شود.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور درباره یکی از این تعاریف ارائه شده اشتباه از مفهوم دانش‌بنیان در جامعه   گفت: از ابتدا به مردم اینگونه تفهیم شد که منظور از اقتصاد دانش بنیان، بازارهای فروش، خدمات سرویس‌های اینترنتی و مواردی از این قبیل است. در حالی که مفهوم تک یا دانش بنیان در دنیا بسیار با اهمیت‌تر از این نمونه‌ ها و مصادیق است. سوال مهم در این رابطه آنست که آیا دانش‌بنیان نیاز به حمایت دارد یا اینکه نیاز به جذب و افتخار آفرینی در مجموعه‌های مالی؟

وی با طرح مثالی در رابطه با مقایسه دو شرکت که یکی در خودروسازی و دیگری در عرصه دانش بنیان فعال هستند، افزود: در حال حاضر قیمت روز دنیا یک خودرو دو تنی، مدل ۲۰۲۳ نزدیک به ۳۰ هزار دلار است. طبیعتا این کارخانه خودروسازی حداقل ۱۰ هکتار زمین و میلیاردها دلار زیر ساخت دارد. در نقطه مقابل آن، یک صنعتی در حوزه زیست فناوری در یک فضای هزار متر مربعی صد برابر کوچکتر از کارخانه خودروسازی، چهار دانه ویال ۵ گرمی تولید می‌ کند و هر کدام را با قیمت ۷ هزار دلار عرضه می‌ کند. این در حالی است که عرضه این ۳۰ گرم ماده، ۳۰ هزار دلار می‌ شود و ارزش اقتصادی ایجاد می‌ کند. در نقطه مقابل، دو تن ماده نیز ۳۰ هزار دلار می‌ شود با وزن صد هزار برابر بیشتر. مجموعه دانش بنیان با یک صدم فضا نسبت به مجموعه صنعتی فعال می‌ شود؛ در حالی که زیر ساخت یکی میلیون دلاری و دیگری میلیارد دلاری است. ولی در بازار سرمایه دنیا ارزش هر دو شرکت با هم برابر است.

دهقانی در ادامه با اشاره به اینکه وقتی واژه دانش بنیان را به کار می‌بریم باید منظور صنعتی باشد که چنین ارزش افزوده بالایی را ایجاد می‌کند تا راحت‌ تر، ریسک و مخاطرات آن را مدیریت کنیم، اظهار داشت: وقتی سود سالیانه مجموعه­ ای دانش بنیان، بالغ بر هزار درصد باشد به راحتی در یک بخش خوب، فرصت‌های سرمایه گذاری، در اختیار آن قرار می‌ گیرد و این رویکردی عادلانه است؛ تا اینکه فرصت ‌ های خوب فقط در اختیار صنعتی باشد که تنها سود ۵۰ درصدی برای ما دارد.

وی افزود: لذا اگر ملاک تعریف دانش بنیانی فقط در ورودی و فرآیند آن خلاصه نشود و خروجی نیز به عنوان ملاک مهمی در تعریف دانش‌بنیانی باشد و در سنجش شرکت‌ها ورودی، فرآیند و خروجی به طور توأمان مدنظر قرار گیرد و شرکت‌ها بر مبنای خروجی سنجیده شوند، طبیعتا ریسک‌های فعلی بسیار کاهش می‌یابد.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور با تاکید بر اینکه باید ادبیات حمایتی را از شرکت‌های دانش‌‌بنیان حذف کنیم، اعلام کرد: حمایت برای کمک از ضعیف معنا می‌یابد و در دیدگاه عمومی نیز همین تعریف را دارد. بنابراین به طور جدی به دنبال این هستیم که شرکتی که می‌تواند چنین سودآوری داشته باشد باید به بازار سرمایه وارد شود؛ و این اتفاق حتما رقم می‌ خورد. البته از یکسو باید مراقب باشیم به چه کسی دانش بنیان می‌گوییم؛ از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که دانش‌بنیان واقعی سرمایه، زیر ساخت و درامد را به جای اینکه فردی استفاده کند، در بازار عرضه کند.

وی مشکل فعلی با دانش‌بنیان‌های واقعی را در سرمایه‌های کم این شرکت‌‌ها نسبت به سودهایی که می‌ برند عنوان کرد و گفت: این شرکت‌ها اتفاقا با سختی وارد بازار سرمایه می‌شوند. زیرا وقتی می‌توانند از محل سود خود به راحتی توسعه یابند، دلیلی برای باید اینکه مشارکت کنند، نمی‌یابند. یکی از مشکلات جدی این است که شرکت دانش بنیان واقعی با سود سرشار حاضر به مشارکت نیست، چه برسد به ورود به بازار سرمایه. از طرفی نیز به این باور داریم که سرمایه‌ها و نقدینگی که در اختیار مردم است اگر درست به سمت هدف مناسب هدایت شوند، همانقدر که می‌تواند در بعدی برای بازار آسیب زا باشد، از منظر سرمایه‌گذاری و هدایت به سمت تولید و اقتصاد دانش‌بنیان می‌توانند آفریننده و خلاق باشد.

دهقانی با اشاره به اینکه دارایی‌های شرکت‌های تکنولوژی بزرگ در دنیا، ساختمان، بتن، فولاد و زیرساخت نیست بلکه اختراعات شان و نظام مالکیت فکری آنها است، تاکید کرد: یکی از بحث‌های جدی که در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در حال پیگیری آن هستیم و حتی در اینجا و نیز در دستگاه­ های اجرایی باید پیگیری شود این است که سنگ بنای بازار دانش بنیان‌ها باید اصلاح شود. اگر آن سنگ بنا درست نشود تلاش‌های ما برای اصلاح روند فعلی بی‌نتیجه می‌ماند.

وی یکی از برنامه‌های جدی دیگر را توجه کردن به امر مالکیت فکری واقعی عنوان کرد و اظهار داشت: همان‌ طور که در حال حاضر اشخاص مخترعی در کشور به دنبال امتیاز آن اختراع هستند تا بگویند من نخبه و صاحب چندین اختراع هستم و آنرا ثبت می‌کند، اشخاص دیگری نیز یافت می‌شوند که اختراعی دارند اما با آگاهی از ایجاد ثروت از تولید آن، آنرا در اختیار قرار نمی‌دهند و جایی نیز اظهارش نمی‌ کنند، زیرا در کشورمان به مالکیت فکری اعتباری داده نمی‌شود. با این توجه جدی به امر مالکیت فکری شاهد اصلاح تمام تجربه‌های نادرست گذشته، اصلاح ضعف‌ها و قوت بخشیدن به نقاط روشن و برتر خواهیم بود و این روند کمک می‌ کند تا بحث بازار فناوری در کشور به درستی شکل بگیرد.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در پایان تاکید کرد: البته این بازار شکل نخواهد گرفت مگر اینکه این سه مولفه اصلاح شود: در ابتدا تعریف جدی و دوباره از مالکیت فکری در کشور انجام شود، دوم اینکه برای مردم فرهنگ سازی شود که وقتی از دانش بنیان و فناوری صحبت می‌کنیم از موجودی صرفا بخشی و نهادی که تنها متعلق به دانشگاهیان و دانشمندان است، صحبت نمی‌کنیم، سوم زیر ساخت‌های این بازار را در بازار سرمایه ایجاد کنیم.

شرکت‌های دانش‌بنیان باید سهم عمده در بازار سرمایه داشته باشند

مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این برنامه اظهار داشت: به شخصه با لفظ حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، موافق نیستم. تلاش ما این است که این شرکت‌ها بتوانند سهم عمده‌ایدر بازار سرمایه داشته باشند.

وی افزود: هنوز نگاهی سنتی نسبت به این شرکت‌ ها وجود دارد و آن اینکه زیست و حیات شرکت‌ها را باید مدیریت کنیم. از سوی دیگر بحث پذیرش شرکت‌ها و تامین مالی آنها نیز به یک مسئله بغرنج تبدیل شده است. باید با تغییر ضوابط، رویه جاری را هم در پژوهش و هم تامین مالی اصلاح کنیم که با استفاده از آن شرکت‌ها بتوانند، اوراق منتشر کنند. امیدواریم بتوانیم، سهم قابل توجهی از بازار را به شرکت‌های دانش بنیان اختصاص دهیم.

گفتنی است، در پایان این مراسم تفاهم‌ نامه‌ایبه منظور تسهیل کسب و کارهای دانش بنیان برای ورود شرکتهای دانش بنیان‌ها به بازار سرمایه میان معاونت‌ علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و سازمان بورس و اوراق بهادار به امضا رسید.